Disclaimer: Ik ben geen econoom. Ik heb geen verstand van economie (dat geldt overigens ook voor de meeste economen, vermoed ik). Het enige wat ik mij kan herinneren van de lessen economie op de middelbare school is dat ze onvoorstelbaar saai waren. Zelfs het terugdenken aan deze lessen maakt me slaperig. De kans is dus groot dat onderstaand verhaal honderd procent incorrect is.
In The New Yorker van deze week stond een interessant stuk (helaas niet online beschikbaar) van John Cassidy over een van de meest invloedrijke economen aller tijden: John Maynard Keynes (1883-1946). Keynes is de grondlegger van het keynesianisme. Kort gezegd houdt dat in dat de overheid de hand op de knip moet houden als de economie floreert. Gaat het slecht met de economie, dan moet de overheid juist het omgekeerde gaan doen: geld uitgeven dus. Dat kan door bijvoorbeeld te investeren in infrastructurele projecten: wegen, ziekenhuizen, woningbouw, etcetera. Op die manier wordt de economie gestimuleerd om weer te groeien.
Keynesianisme is een mooie theorie die lastig in de praktijk te brengen is. Politici hebben namelijk de neiging om precies het omgekeerde te doen: geld uitgeven als het goed gaat, en bezuinigen als het slecht gaat. Ook ons huidige kabinet maakt zich hier schuldig aan. Het is de vraag of dit verstandig is. Neem onze zuiderburen. België is op dit moment een van de weinig landen in Europa waar de economie groeit. Volgens John Lanchester (heten ze allemaal John?) in de London Review of Books komt dat omdat België geen regering heeft:
Thanks to political stalemate in Brussels, it hasn’t had [a government] for 15 months. No government means none of the stuff all the other governments are doing: no cuts and no ‘austerity’ packages. In the absence of anyone with a mandate to slash and burn, Belgian public sector spending is puttering along much as it always was; hence the continuing growth of their economy. It turns out that from the economic point of view, in the current crisis, no government is better than any government – any existing government.
Ondanks dit soort aanwijzingen steggelen economen nog steeds over de vraag in hoeverre de theorie van Keynes correct is. Mocht dat echter het geval zijn, dan pakken we de Europese schuldencrisis compleet verkeerd aan. Omdat de Grieken gedwongen worden om fikse bezuinigingen door te voeren, zal het herstel van hun economie extra lang duren. Daardoor wordt de kans dat ze ooit hun torenhoge schulden gaan afbetalen heel erg klein. Cassidy verwoordt het als volgt:
Today, [Keynes] would be advocating major debt write-downs for countries like Greece and Portugal. The so-called “rescue packages” that these nations have received in recent years have barely reduced their debt, while the austerity policies imposed on them have plunged their economies deeper into the abyss, exactly as Keynesian theory would predict.
Kortom, het ziet er niet goed uit. Stort straks het hele economische kaartenhuis ineen? Verschijnen er straks weer gaarkeukens? Eten we de komende jaren alleen nog maar waterige soep op basis van rotte kool? Nou ja, het zal vast wel wennen. Zoals Keynes ooit schreef: “The power to become habituated to his surroundings is a marked characteristic of mankind.” Laten we het hopen.
