Terug naar… 9 augustus 1896

De krant bevat een portret van Abdoel-Hamid, de Sultan van het Ottomaanse/Turkse rijk. De Sultan wordt getypeerd als een meedogenloos autocraat die zich in zijn paleis in Istanboel vermaakt met zijn harem (waar hij echter weinig tijd mee doorbrengt: “de dames zien den ‘Grooten Heer’ ter nauwernood’) en met… houtzagen.

De manier waarop de tegenwoordige Sultan zijn troon in moeilijke omstandigheden heeft gehandhaafd, bewijst — en zijn geheele politiek versterkt dat bewijs — dat deze onschuldige houtknutselaar, die huisvader, die in gezelschap van zijn zoontjes ‘t liefst zijn lijfdeuntje van Madame Angot [een opera] op de piano speelt, in Oostersche geslepenheid beantwoordt aan de beste traditiën van het Osmanische hof.

Die “Oostersche geslepenheid” blijkt onder andere uit het gegeven dat de Sultan zijn machtspositie wist te versterken door het vervolgen en verbannen van tegenstanders en het opheffen van het Turkse parlement.

Van dit oogenblik af gaf Abdoel-Hamid zich geheel zooals hij was: devoot muzelman, vriend en beschermer in de eerste plaats van den Sjeik-oel-Islam, dien hij, hem zelf kiezende, zijn gehoorzamen knecht maakte, geslepen Oosterling en, vóór alles, een onvermoeid schraper. Want dit schijnt de hoofdkaraktertrek van den tegenwoordigen sultan: een onleschbare dorst naar rijkdom. Van het oogenblik, dat hij zich vrij maakte, heeft hij slechts een hartstocht, slechts een doel getoond te bezitten: zich te verrijken. Hierbij treedt alles voor hem op den achtergrond.

Daarnaast meldt de krant dat er sinds kort weer een nieuw panorama te bezichtigen valt in het Panoramagebouw bij Artis. De maker van dit schilderij is Louis Apol. In 1880 is hij meegevaren met de de schoener Willem Barents naar het Poolgebied. Het doel van deze expeditie was het doen van wetenschappelijk onderzoek. Apol mocht mee om als schilder het landschap vast te leggen. Dat heeft uiteindelijk geleid – 16 jaar na dato – tot een spectaculair en gigantisch panorama-schilderij dat Nova Zembla uitbeeldt. Een mooie gelegenheid voor de krant om zich te beklagen over het feit dat er tegenwoordig geen Nederlandse poolexpedities meer plaatsvinden en te benadrukken hoe geweldig onze zeelui zijn:

Ieder kan echter begrijpen dat het een moeilijke, veel moed en kennis vereischende taak was, om zonder loods of iemand die het water kende, te midden van het ijs te gaan kruisen in de groote zee, die tusschen Spitsbergen en Nova Zembla zich uitstrekt. De Barents ondernam toch geen ijsvaart langs de kust, maar waagde zich in de open vrije ijszee. Andere expedities namen steeds Noorweegsche loodsen mede, maar de Hollanders steunden op eigen zeemansschap en op de scheepsjournalen der voorvaderen.

In Noorwegen lachte men om hun stoutmoedig plan. “Dat is onmogelijk voor een zeilschip en dat zonder loods!” Maar jaar in jaar uit toonde de Barents hoe Hollanders hun officieren tot ijsloodsen opvoeden.

De krant is bijzonder te spreken over het panorama van Apol (“zoo schoon, zoo treffend, zoo stemmend”) en beschrijft het in gloedvolle termen:

Welke stilte en rust heerschen hier!

We hooren slechts nu en dan het klagend geschreeuw der rustelooze zeemeeuwen en het zachte, plassende geluid, diep beneden ons, van deinend zeewater, dat, hier en daar ontkleurd door smeltend gletscher-ijs, onder den uitgeholden rand van drijvende ijsbergen golft en bonst.

Tusschen de rotsen ligt sneeuw, die smeltend door donker-groen mos een uitweg zoekt en in een waterval in zee plompt.

De zon staat laag aan den hemel en beweegt zich langzaam aan den noordelijken horizon, waar we ijsblink zien, weerspiegeling van ijs ver in zee.

En de hemel is zoo lichtend, zoo flonkerend van glans en kleur boven het zwarte land en de grimmige grijze tinten van Nova-Zembla!

* * *
Daar tegen den donkeren waterweg tusschen het zilverwitte drijfijs teekenen zich scherp de masten van een kleinen schoener.

Bedriegt ons oog ons niet? Neen, zij is het! het is de Willem Barents, die daar onder den ijswal ligt, en we zien de vrienden over het ijs gaan om het kamp der Samojeden een bezoek te brengen.

Bron

  • Print
  • Facebook
  • Twitter
  • Google Bookmarks
  • PDF